Rusya- Ukrayna krizi nedir?

Rusya- Ukrayna krizi 24 Şubat tarihinde Rusya’nın Ukrayna’ya askeri saldırısı sonucu başlamış ve hala gündemdeki yerini korumaktadır. Krizin çıkış nedeni, Rusya’nın Ukrayna’nın doğusundaki Donets ve Luhansk bölgelerini Rus nüfusun çoğunluğu nedeniyle Rus devletine bağlı Ukrayna’dan ayrı bölge ilan etmek istemesidir. Krizin başladığı günden beri sosyal ve siyasal alanlarla birlikte ekonomik birçok etkisi olmuştur.

Rusya- Ukrayna Krizi Küresel Ekonomiyi Nasıl Etkiledi?

Rusya- Ukrayna arasındaki kriz, üretim ve tedarik sorunlarına yol açmıştır. Ulaşımdaki zorluklar sebebiyle iki ülkenin ihraç kapasiteleri ciddi anlamda düşmeye başlamış ve bu durum birçok ülkede enerji ve gıda fiyatlarını olumsuz yönde etkilemiştir.

Bilindiği gibi Rusya ve Ukrayna Dünya pazarında büyük bir pazar payına sahiptir. Örneğin Rusya petrol rezervine sahip bir ülkedir ve dünyadaki petrol ihtiyacını önemli ölçüde karşılamaktadır.  Ayrıca en büyük sekizinci tarım ekonomisi olan Rusya, gıda üretiminde de Ukrayna ile birlikte önemli bir paya sahiptir. İki ülkede de gelişmiş bir tarım sektörü bulunmaktadır. Örneğin ikisi toplamda dünya buğday üretiminin yüzde 14’ünü gerçekleştirmektedir. Buğdayın yanı sıra mısır, arpa ve patates üretiminde ve ihracatını gerçekleştirmede önemli bir pazar payına sahiplerdir. Temel gıda maddeleriyle beraber küresel ayçiçeği üretiminde de Ukrayna birinci, Rusya ise ikinci sıradadır.  İki ülke arasında savaş çıkması ile bu ürünlerin üretimi ve tedariki zorlaşmıştır. Bunun sonucunda da küresel piyasalarda ürünlerin fiyatları birçok ülkede artmıştır.  Birçok ülke gıda ve doğalgaz fiyatlarında yüksek enflasyonla karşılaşmış ve bu gıdaların teminatı konusunda zorluklar yaşamış ve hala yaşamaya devam etmektedir.  Sonuç itibariyle, son bir ayda kömürde %75, doğal gazda %60, buğdayda %50, ayçiçeğinde %45, petrolde %35, palm yağında %30 ve mısırda %25’ten fazla fiyat artışı gerçekleşmiştir. Savaş devam ettiği sürece de savaşın ileriye yönelik etkilerinin artarak devam edeceği tahmin edilmektedir.

Diğer bir olumsuz etki de otomotiv sektöründe yaşanabilir. Rusya otomotiv sanayiinde kullanılan dört önemli metalin (alüminyum, paladyum, titanyum ve nikel) önde gelen üreticilerindendir birisidir. Oluşan krizden sonra bu ürünlerin fiyatlarında da artışlar meydana gelmiştir ve ilerleyen dönemlerde de giderek artacağı tahmin edilmektedir. Özellikle Avrupa ve ABD tarafından bu ürünlere ambargo uygulanması tedarik açısından olumsuz etkilere neden olacaktır. Sonuç olarak hammaddelerde yaşanan bu fiyat artışı araba fiyatlarında da artışa neden olacaktır.

Rusya – Ukrayna krizi finansal piyasaları da olumsuz etkilemiştir. Savaş başladıktan sonra dünya finansal krize girdiğinde Avrupa, ABD, Japonya ve İngiltere Merkez Bankaları uzun vadeli tahvilleri ve bazı kurumların senetlerini satarak piyasaya bol miktarda para sürmeye başlamışlardır.  Piyasaya bu kadar para sürülmesinin sonucunda da bu ülkelerin Merkez bankalarının bugünkü bilançosu 30 trilyon ve üzerinde seyretmektedir. Para arzındaki bu genişleme sonucunda ABD, Avrupa ve İngiltere’de enflasyon hızlı bir yükselişe geçmiş ve bu durum doların yükselişini de beraberinde getirmiştir. Bu durumdan birçok ülke gibi Türkiye de olumsuz etkilenmiş ve Türk lirası dolar ve euro karşısında değer kaybetmiştir. Dolar/TL kuru 24 Aralık'tan bu yana ilk kez 14 lirayı geçerken Euro/TL kuru da aynı süreçte ilk kez 16 lirayı aşmıştır.

Rusya’ya Uygulanan Kısıtlamalar ve Etkileri Nelerdir?

Rusya – Ukrayna Krizi’nin hemen ardından Avrupa Birliği ve ABD, Rusya’ya karşı birçok kısıtlayıcı tedbir almışlardır. Bunlardan biri, Rusya’nın diğer ülkelerin bankalarında bulunan kendi rezervlerine ulaşımını engellemektir. Avrupa Birliği, Rusya Merkez Bankasının 643 milyar dolarlık rezervlerinden ABD ve Avrupa Merkez Bankalarında tutulan miktarına erişimini bloke etmişlerdir. Ardından Rusya’nın varlık fonlarının uluslararası piyasalardan borçlanmasını yasaklamışlardır. Birçok Rus Bankası da uluslararası parasal transfer sistemi olan SWIFT’ten çıkarıldı. Bütün bu uygulamalar Rusya borsasını olumsuz etkiledi. Örneğin Moskova Borsası, savaşın başlamasıyla yüzde 33 değer kaybetti. Borsa bir süre kısıtlı süreyle işlem yapabildi ve borsanın gösterge endeksi MOEX’te günlük yükseliş yüzde 10'larda kaldı. Bu nedenle borsa işlemlerine bir süre ara vermek zorunda kalındı.

Ayrıca, ülkeler gibi uluslararası şirketler de Rusya’yı savaş nedeniyle boykot etti. Birçok uluslararası şirket Rusya ile olan ekonomik ilişkilerini ve yaptıkları ticareti askıya almaya başladı. Ardından Rusya’da yaptıkları yatırımları da durdurma kararı aldı. Örneğin Coca-Cola, McDonald's, Starbucks, Levi's, Airbnb, Apple, Visa, Mastercard, Ford ve Boeing gibi Batılı firmalar Rusya’daki şubelerini kapattılar. Rusya ise 9 Mart'ta ülkeden çekilmeye karar veren şirketlerin mal varlıklarının kamulaştırılabileceğini söyledi.

Özetle, Rusya- Ukrayna Krizi başladığı günden itibaren küresel ekonomiyi oldukça etkilemiştir. Öncelikle krizden dolayı fiyatlar artmış, dünyada enflasyon yükselmiş ve ilerleyen günlerde bu yükseliş devam edecektir. Ardından dünya ticareti hem fiyatların atması hem de önemli ticaret ağına sahip iki ülkenin ulaşım ağlarının bozulmasından dolayı daralmaya başlayacaktır. Son olarak bütün dünyada ekonomik büyüme düşecektir.

Tüm dünyadaki ithalatçı ve ihracatçılara doğrudan ulaşmak TradeAtlas ile çok kolay! TradeAtlas, dünyada yer alan 230’dan fazla ülkede 20 milyondan fazla ithalatçı firmaya ait 1,8 milyar konşimento ve sevkiyat detayı verisini barındıran, global bir ithalatçı ve ihracatçı arama motorudur. TradeAtlas, global ticaretin daha önemli bir parçası olma yolunda adımlar atmanıza eşlik etmek üzere yanınızda! Dijitalleşen dünyanın gerisinde kalmayıp global ekosistemin bir parçası olmak için buraya tıklayarak ücretsiz kaydolabilir ve arama yapabilirsiniz.