Rusya- Ukrayna krizi nedir?
Rusya- Ukrayna krizi 24 Şubat tarihinde Rusya’nın
Ukrayna’ya askeri saldırısı sonucu başlamış ve hala gündemdeki yerini
korumaktadır. Krizin çıkış nedeni, Rusya’nın Ukrayna’nın doğusundaki Donets ve
Luhansk bölgelerini Rus nüfusun çoğunluğu nedeniyle Rus devletine bağlı Ukrayna’dan
ayrı bölge ilan etmek istemesidir. Krizin başladığı günden beri sosyal ve
siyasal alanlarla birlikte ekonomik birçok etkisi olmuştur.
Rusya- Ukrayna Krizi Küresel Ekonomiyi Nasıl Etkiledi?
Rusya- Ukrayna arasındaki kriz, üretim ve tedarik sorunlarına
yol açmıştır. Ulaşımdaki zorluklar sebebiyle iki ülkenin ihraç kapasiteleri
ciddi anlamda düşmeye başlamış ve bu durum birçok ülkede enerji ve gıda
fiyatlarını olumsuz yönde etkilemiştir.
Bilindiği
gibi Rusya ve Ukrayna Dünya pazarında büyük bir pazar payına sahiptir. Örneğin
Rusya petrol rezervine sahip bir ülkedir ve dünyadaki petrol ihtiyacını önemli
ölçüde karşılamaktadır. Ayrıca en büyük
sekizinci tarım ekonomisi olan Rusya, gıda üretiminde de Ukrayna ile birlikte önemli
bir paya sahiptir. İki ülkede de gelişmiş bir tarım sektörü bulunmaktadır.
Örneğin ikisi toplamda dünya buğday
üretiminin yüzde 14’ünü gerçekleştirmektedir. Buğdayın yanı sıra mısır, arpa ve
patates üretiminde ve ihracatını gerçekleştirmede önemli bir pazar payına
sahiplerdir. Temel gıda maddeleriyle beraber küresel ayçiçeği üretiminde de Ukrayna
birinci, Rusya ise ikinci sıradadır. İki
ülke arasında savaş çıkması ile bu ürünlerin üretimi ve tedariki zorlaşmıştır. Bunun
sonucunda da küresel piyasalarda ürünlerin fiyatları birçok ülkede
artmıştır. Birçok ülke gıda ve doğalgaz
fiyatlarında yüksek enflasyonla karşılaşmış ve bu gıdaların teminatı konusunda
zorluklar yaşamış ve hala yaşamaya devam etmektedir. Sonuç itibariyle, son bir ayda kömürde %75,
doğal gazda %60, buğdayda %50, ayçiçeğinde %45, petrolde %35, palm yağında %30
ve mısırda %25’ten fazla fiyat artışı gerçekleşmiştir. Savaş devam ettiği
sürece de savaşın ileriye yönelik etkilerinin artarak devam edeceği tahmin
edilmektedir.
Diğer bir olumsuz etki de otomotiv sektöründe
yaşanabilir. Rusya otomotiv sanayiinde kullanılan dört önemli metalin (alüminyum,
paladyum, titanyum ve nikel) önde gelen üreticilerindendir birisidir. Oluşan
krizden sonra bu ürünlerin fiyatlarında da artışlar meydana gelmiştir ve
ilerleyen dönemlerde de giderek artacağı tahmin edilmektedir. Özellikle Avrupa
ve ABD tarafından bu ürünlere ambargo uygulanması tedarik açısından olumsuz
etkilere neden olacaktır. Sonuç olarak hammaddelerde yaşanan bu fiyat artışı
araba fiyatlarında da artışa neden olacaktır.
Rusya – Ukrayna krizi finansal piyasaları da olumsuz
etkilemiştir. Savaş başladıktan sonra dünya finansal krize girdiğinde Avrupa,
ABD, Japonya ve İngiltere Merkez Bankaları uzun vadeli tahvilleri ve bazı kurumların
senetlerini satarak piyasaya bol miktarda para sürmeye başlamışlardır. Piyasaya bu kadar para sürülmesinin sonucunda
da bu ülkelerin Merkez bankalarının bugünkü bilançosu 30 trilyon ve üzerinde
seyretmektedir. Para arzındaki bu genişleme sonucunda ABD, Avrupa ve
İngiltere’de enflasyon hızlı bir yükselişe geçmiş ve bu durum doların
yükselişini de beraberinde getirmiştir. Bu durumdan birçok ülke gibi Türkiye de
olumsuz etkilenmiş ve Türk lirası dolar ve euro karşısında değer kaybetmiştir.
Dolar/TL kuru 24 Aralık'tan bu yana ilk kez 14 lirayı geçerken Euro/TL kuru da
aynı süreçte ilk kez 16 lirayı aşmıştır.
Rusya’ya Uygulanan Kısıtlamalar ve Etkileri Nelerdir?
Rusya – Ukrayna Krizi’nin hemen ardından Avrupa Birliği
ve ABD, Rusya’ya karşı birçok kısıtlayıcı tedbir almışlardır. Bunlardan biri, Rusya’nın
diğer ülkelerin bankalarında bulunan kendi rezervlerine ulaşımını engellemektir.
Avrupa Birliği, Rusya Merkez Bankasının 643 milyar dolarlık rezervlerinden ABD
ve Avrupa Merkez Bankalarında tutulan miktarına erişimini bloke etmişlerdir.
Ardından Rusya’nın varlık fonlarının uluslararası piyasalardan borçlanmasını
yasaklamışlardır. Birçok Rus Bankası da uluslararası parasal transfer sistemi
olan SWIFT’ten çıkarıldı. Bütün bu uygulamalar Rusya borsasını olumsuz etkiledi.
Örneğin Moskova Borsası, savaşın başlamasıyla yüzde 33 değer kaybetti. Borsa
bir süre kısıtlı süreyle işlem yapabildi ve borsanın gösterge endeksi MOEX’te
günlük yükseliş yüzde 10'larda kaldı. Bu nedenle borsa işlemlerine bir süre ara
vermek zorunda kalındı.
Ayrıca,
ülkeler gibi uluslararası şirketler de Rusya’yı savaş nedeniyle boykot etti. Birçok uluslararası şirket Rusya ile olan ekonomik ilişkilerini
ve yaptıkları ticareti askıya almaya başladı. Ardından Rusya’da yaptıkları yatırımları
da durdurma kararı aldı. Örneğin Coca-Cola, McDonald's, Starbucks, Levi's, Airbnb, Apple,
Visa, Mastercard, Ford ve Boeing gibi Batılı firmalar Rusya’daki
şubelerini kapattılar. Rusya ise 9 Mart'ta ülkeden çekilmeye karar veren şirketlerin
mal varlıklarının kamulaştırılabileceğini söyledi.
Özetle,
Rusya- Ukrayna Krizi başladığı günden itibaren küresel ekonomiyi oldukça
etkilemiştir. Öncelikle krizden dolayı fiyatlar artmış, dünyada enflasyon yükselmiş
ve ilerleyen günlerde bu yükseliş devam edecektir. Ardından dünya ticareti hem fiyatların
atması hem de önemli ticaret ağına sahip iki ülkenin ulaşım ağlarının
bozulmasından dolayı daralmaya başlayacaktır. Son olarak bütün dünyada ekonomik
büyüme düşecektir.
Tüm dünyadaki ithalatçı ve
ihracatçılara doğrudan ulaşmak TradeAtlas ile çok kolay! TradeAtlas, dünyada
yer alan 230’dan fazla ülkede 20 milyondan fazla ithalatçı firmaya ait 1,8
milyar konşimento ve sevkiyat detayı verisini barındıran, global bir ithalatçı
ve ihracatçı arama motorudur. TradeAtlas,
global ticaretin daha önemli bir parçası olma yolunda adımlar atmanıza eşlik
etmek üzere yanınızda! Dijitalleşen dünyanın gerisinde kalmayıp global
ekosistemin bir parçası olmak için buraya tıklayarak
ücretsiz kaydolabilir ve arama yapabilirsiniz.