a. GTİP Kodu Nedir?
GTİP, uzun hali olan Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltılmış halidir. Uluslararası ticarette ithalat ve ihracat ürünlerini tanımlamak ve birbirinden ayırmak için rakamlardan oluşan bir koddur. Tüm dünyada kullanılan Armonize Sistem Nomenklatürü, GTİP kodunun çıkış kaynağıdır. Nomenklatür kelimesi dizgi, sınıflandırma, isimlendirme anlamlarına gelmektedir. Resmi adı Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and Coding Systems, HS Code) olan Armonize Sistem, Dünya Gümrük Örgütü’ne bağlı 180’den fazla ülkede kullanılmakta olup, ihracatı ve ithalatı yapılan tüm mallar için uygulanan bir tanımlama sistemidir. Global ölçekte Armonize Sistem düzenlemeleri, Dünya Gümrük Örgütü tarafından yapılmaktadır. Türkiye'de, tarife cetveli ile ilgili sorumlu kurum T.C. Ticaret Bakanlığı'dır.
İthalat ve ihracatın önemi herkes tarafından bilinse de ithalat ve ihracat yapmak deneyim, çaba ve girişimcilik ruhu gerektiren bir faaliyettir. Günümüzde binlerce ürünün ithalatı ve ihracatı yapılmaktadır. Tekrar kısa bir tanımlama yapmak gerekirse GTİP kodu bu kadar fazla ürünü kolay bir şekilde sınıflandırabilmek üzere kullanılmaya başlanmıştır.
Türkiye’de 12 haneden oluşan GTİP kodunun ilk 6 hanesi armonize sistem tarafından belirlenir ve ülkeler tarafında değiştirilemez. Örneğin 040510 GTİP Kodu her ülke için aynıdır ve tereyağını ifade eder. Sonraki 2 haneyle birlikte ilk 8 hane aynı bölgedeki ülkeler için (örneğin Avrupa Birliği’nin tamamı ve Türkiye) ortak olabilmektedir. Sonraki 2 hane ürünün hangi ülke menşeili olduğunu belirtirken son 2 hane sayesinde ürünün tam istatistik kodu belirlenir. GTİP kodu ihracat ve ithalata konu olan ürünleri daha detaylı inceletebilmek için 2 haneden oluşan alt bölmelere ayrılmıştır. Örneğin, buzlu renkli cam ürününün GTİP kodu 700319901011’dur. İlk 2 hane olan 70 GTİP kodunun fasıl kısmıdır. 03 haneleri pozisyon, 19 ise alt pozisyon kısmıdır. İlk 6 hane yani 700319 tüm dünya tarafından ortak kullanılan kısımdır ve dünyada Armonize Sisteme tabii her ülkede buzlu renkli cam için kullanılmaktadır. Geri kalan son 6 hane yani 901011 kısmı ülkelere göre farklılık gösterebilmektedir. Her ülke bu geri kalan kısmı kendi amaçlarına ve istatistik ölçümlerine göre belirlemektedir. Türkiye 12 haneli GTİP kodu kullanırken bazı ülkeler 8,9 veya 10 haneden oluşan kodlar kullanabilmektedirler.
b. GTİP Kodu Ne İşe Yarar?
GTİP kodu hem ihracat ve ithalat yapan firmalara hem de bu firmaların bulunduğu ülkelere büyük kolaylık sağlamaktadır. Armonize Sistemin verimli bir biçimde çalışmasını sağlayan GTİP kodu gümrük vergilerinin tespitinde ve uluslararası ticaret istatistiklerinin tutulmasında kullanılır. Bu sayede farklı ülkeler farklı ürünleri gerekli gördüğü gibi vergilendirebilir ve elde edilen istatistikleri ihracat ve ithalatı daha da güçlendirmek için kullanabilirler. Bunun yanında menşe kurallarının tespitinde, yerel vergilerin bulunup toplanmasında, nakliye vergilerinin izlenmesinde ve ticari müzakerelerde kullanılır.
c. GTİP Sorgulama
GTİP kodunu doğru olarak tespit etmek titizlik gerektiren bir iştir. Ürün kodunun yanlış tespit edilmesi ve evraklara yanlış işlenmesi yurtdışına ihracat yapan firmaları zor durumlar ile karşı karşıya bırakabilir. Eğer aradığınız ürünün GTİP kodunu bilmiyorsanız https://www.tradeatlas.com/tr/page/gtip-nedir-gtip-no-sorgulama-gtip-no-ogrenme linkinden istediğiniz ürün adını girerek ürünün GTİP koduna ulaşabilir ya da yurtdışına ihracatını yapmak istediğiniz ürünün GTİP kodunun doğru olup olmadığını kontrol edebilirsiniz. Tradeatlas belirli aralıklarla Resmî Gazete’de yayınlanan Türk Gümrük Tarife Cetveli’ni sürekli takip ederek GTİP kodlarını devamlı güncellemekte ve yurtdışına ihracat yapmak isteyen firmaların kullanımına ücretsiz olarak sunmaktadır.
